Xao xuyến xuyến chi của Trần Hiền

22/07/22 – 09:07

Như bông hoa nhỏ xuyến chi sinh ra để luôn cất tiếng hát giữa miền đất khô cằn sỏi đá và mênh mang nắng gió. Như ánh nắng nhỏ vươn mình bền bỉ giữa cái lạnh se sắt của mùa đông. Tôi gặp Trần Hiền trong địa hạt văn chương, địa hạt của tâm hồn, và tôi đã dừng lại rất lâu trong những tản văn của chị trên báo chí và các trang, diễn đàn văn chương. Tôi đọc được văn của chị, gặp được hồn văn của chị, một tâm hồn dung dị, mộc mạc, chân quê.

 Và một ngày giữa mùa hạ rất hữu duyên, chị đến tìm tôi, trao tay tập bản thảo Mỏng mảnh xuyến chi. Có điều gì đó cứ thôi thúc trong tôi, và tôi quyết định sẽ giúp chị, lan tỏa tập tản văn này đến bạn đọc. Với 20 tản văn tinh chọn, nhà văn Trần Hiền đã viết về chủ đề quê hương, về cha mẹ, tự sự, nhân sinh… bằng ngôn ngữ chân phương, gần gũi với đời thường.

Sinh ra ở mảnh đất Vĩnh Linh gió Lào nắng rát, tình yêu quê hương, đất nước, lòng kính yêu, biết ơn đấng “Sinh thành nghĩa trọng – Dưỡng dục ân thâm” luôn hiển hiện trong trang văn của chị. Trần Hiền viết về cha, mẹ bằng tất cả lòng hiếu thảo. Dù cuộc sống ngày càng nâng cao, nhưng Hiền luôn “thèm” những món quê, nhất là món do mẹ nấu:“Khi theo ba vào chốn thị thành, món cơm nắm thỉnh thoảng trở lại trong những ngày mưa dầm giá buốt.  Những ngày tháng ấy, mẹ tôi vẫn nhịn ăn cho con.  Nhưng không còn bí mật giấu lấy một miếng cho con nữa. Món cơm nắm lúc này đã có thêm muối lạc rang hoặc muối mè rang để chấm ăn.” (Cơm nắm, muối mè của mẹ).

Nghệ thuật ngôn từ của Trần Hiền giàu hình ảnh, nhịp điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, truyền cảm: “Ba đẩy xe đất về đổ đầy sân nhà. Giọt mồ hôi trên vai ba lấp loáng như những viên ngọc trắng tinh, lấp lánh như mặt sông loang nước dưới ánh trăng thanh.” (Ba tôi).

Giữa cuộc sống mưu sinh bộn bề, tất bật, hối hả; giữa sự xô bồ, ồn ào, ngột ngạt của phố xá… con người ta muốn được tìm về chốn yên bình của làng quê. Và hiếm hoi lắm mới có được những “Khoảng lặng giữa xô bồ” để được lắng lòng mình mà nghe “phố thở” qua bài viết “Nghe phố trở mình”. Và ai đó đã từng yêu, từng nhớ, như lời thủ thỉ yêu thương (Thì thầm một nỗi nhớ)…

Yếu tố không gian, thời gian qua bút pháp tài hoa của Trần Hiền, đã mở ra cho bạn đọc cái nhìn đa chiều, đa cảm. Từ “làng quê” (Hồn quê, Mùa vàng, Thương một nhành xoan…) đến “phố”(Chiều về nhớ phố, Khi đêm buông về phố), rồi vi vu đại ngàn (Krông Klang – Dòng sông thương nhớ)…

Đặc biệt là những dòng chị viết về hoa xuyến chi, loài hoa dung dị đời thường như chính con người chị. Một loài hoa đồng nội, mong manh, trắng trong như chính tâm hồn một nàng thôn nữ: “Xuyến chi mênh mang nỗi buồn trong câu chuyện kể về một khúc tình buồn. Đó là câu chuyện về một người con gái có giọng hát rất hay, nhưng vì nàng là nét vẽ không màu, nhan sắc có phần xấu xí nên thường sống trong cô đơn, buồn bã. Đến một ngày có một chàng trai vì yêu giọng hát của nàng mà dừng lại, cùng nàng vấn vương, cùng nàng ước nguyện. Nhưng rồi bỗng một ngày chàng trai cất bước đi mãi, cô gái héo mòn chờ đợi đến kiệt cùng rồi chết. Nàng hóa thành đóa xuyến chi, trắng trong, mỏng mảnh, nhụy vàng da diết, lá xanh cành mềm khẳng khiu vươn mình ngóng bước chân ai…”

Yếu tố “nhân học” trong từng câu chuyện của chị chính là yếu tố cốt lõi làm nên nốt ngân rung sâu xa nhất trong lòng người đọc. Dù tả làng quê, sự vật… nhưng luôn lấp lánh bóng dáng con người chân chất, hiền hòa, thân thiện trong từng câu chữ.

Tản văn của Trần Hiền vừa trữ tình, vừa tự sự. Nghệ thuật và ngôn ngữ gợi tả hình ảnh phong phú, sinh động (động và tĩnh), giàu màu sắc (đậm, nhạt). Văn của Hiền có tính thơ, tính nhạc, tính họa. Đặc biệt mang hơi thở cuộc sống, đậm triết lý nhân sinh: bụi phấn, thương, nhớ, mắm cà, hoa khoai, hương cau…

Trân trọng giới thiệu tác phẩm Mỏng mảnh xuyến chi đến bạn đọc cùng thưởng thức và có cảm nhận. Trân trọng!

Phú Yên, ngày 30 tháng 06 năm 2022
Bá Nha
(Cử nhân Việt Nam học – Chủ tịch Đam Books)