Má và ngày xưa cũ- Lê Mỹ Thạnh (Đà Lạt)

30/11/21 – 08:11

Cuối con đường quanh chân núi có cây Phượng già đang bung lụa đỏ là lúc chúng tôi chuẩn bị vào hè, là lúc má mua cho tôi mấy con vịt nhỏ xíu để tôi chăn, là thời điểm rảnh rỗi để đi đào trùn đất. Tôi vui lắm vì đấy sẽ là khoảng tiền có được để phụ má mua sách vở… thế nên chị em tôi cố cho vịt ăn no đến nổi cái cổ niểng ra đàng sau mới chịu!
Khi đâu đó quanh quất thơm nồng mùi rạ còn mới trên những nọc rơm to nơi góc sân, ngai ngái mùi bùn cày ải dưới cái nắng khét tóc là lúc má tôi lại rựa gánh trên vai, lên núi Thơm hái củi để chuẩn bị cho những ngày mưa tới..
Má khổ nhưng sao má cứ cười, làm như má cười cho bầy con thơ tự tin mà bước vào đời.!?
Mùa nào thức ấy, người trong xóm đi về vùng đất đỏ để nhổ mì mướn, cây mì cao hơn đầu người, má đi cả tuần mới về, tiền công không phải đếm vì cứ một cây tiền được gói bằng giấy cứng là mười ngàn bạc cắc. Tối đến má trăn trở thoa cù là lên hai báng hông, tôi vô tư ngủ đâu biết rằng sức của má phải ráng lắm mới bật được cây mì cao sản!?

•Mùa thu đến êm đềm, nhẹ nhàng, man mác..-Đó là lời của thì nhân khi tả về mùa thu của đất trời.
Riêng quê tôi đầu thu phải chịu những đợt gió Lào thổi đến xác xao… thổi cho đến khi ngày tựu trường sắp bắt đầu và là lúc má tôi cùng bà con chuẩn bị cho mùa vụ mới.
Có một ngày đẹp nhất đó là ngày rằm tháng tám, ghi khắc hoài niệm của một đời người. Niềm vui háo hức, ngây ngô dẫu không biết đến cái bánh trung thu là gì, nhưng má vẫn nhín ít tiền mua cho chị em tôi những viên kẹo bột, chiếc bánh sữa có cái bông Hồng bằng đường màu được nặn lên rất hấp dẫn và nhớ nhất là cái bánh bông lan vì tiếc chút bánh dính theo mà chị em tôi nhai luôn cái vỏ giấy!
Lời hát đồng loạt cất lên cao, theo mây quyện đến chị Hằng:
– “Ánh trăng sáng ngà
có cây đa to,
có thằng cuội già..” cả bọn chúng tôi nối hàng dài đi quanh xóm rước đèn-những chiếc đèn bánh ú, ông sao má vót nan tre, phất giấy bóng kính màu đỏ-thứ giấy gói hộp chè xin nhà ông Hai, ông Bảy cất dành- lung linh sáng mãi một trời thương nhớ!
Qua hết mùa gió nam Cồ thì hàng chuối nhà tôi xơ xác, má phải ngồi hàng giờ đánh những tấm tranh để dọi lại chái hiên đã bị gió thốc rệu rạo, dự năm nào gió đập mạnh quá thì má lo, thể nào đêm về má cũng đấm đấm vào lưng vì cả cánh đồng lúa chín đã bị ngã rạp, khi cắt phải cúi gập người, luồn khâu liêm xuống sát gốc để gỡ cho thành luống rất là mất công!

•Mái tranh chiều ủ dột ụn làn khói trắng khi thổi cơm, những ụ khói không bay lên cao cứ loang, quyện trên mái nhà như một bức tranh mộc mạc mà đẹp đến lạ kỳ!
Xóm thôn nghèo , hơn chục ngôi nhà đa phần vách làm bằng đất bên trong sườn bện cây lồ ô. Mùa đông mưa dầm dề thấm lên nửa vách nhà ẩm ướt có khi mục rã để lại những lỗ hỏng lâu ngày làm con đường cho chuột chạy qua mòn nhẵn. Má lại cùng chị gánh đất dưới đồng về be thêm nền hiên. Sợ nhất là tin bão về phát từ chiếc loa trên cây Gòn đầu xóm, lại một phen đơn chiếc hoang mang, má cứ buột miệng: -“Bão tới thì có mà tan hoang !”
Chợ xa không có gì ăn chị em tôi đi bắt cua, bỏ lờ, hoặc đi tìm nấm mối khi có cơn mưa rào.. Má tôi lại đi về vùng đất đỏ hái những chùm lá khổ qua rừng đem ra chợ bán, tôi cứ nhớ mãi câu má nói : ” Ráng, cho qua hết mùa đông giá!”
…
Cuộc sống ngày càng cao kém khi chúng tôi bước qua thời niên thiếu. Bấy giờ má đã thay cái nồi đồng lỡ thành cái soong nhôm lớn hơn ..Trời đông tiết cứ nghe bụng đói cồn cào má phải rang thêm trã bắp lót dạ hoặc hầm nồi sắn kho…Tôi thương má, thương quê nghèo mà lòng buồn xa vắng, chị em tôi đã biết đi dần công hay đắp cái lỗ mậu, đắp cái bờ, lòng tự hứa với lòng ráng học thật giỏi để may đâu sau lớn sẽ giúp được gì .!?

Xuân đã chớm bên đường khi đi qua làng hoa Ngọc Lãng. Những luống hoa vạn thọ vàng ươm trải dài dọc bìa sông, nhiều nhất là hoa lay-ơn đủ màu sắc. Má và chị cả theo người ta đi cắt công, hoa được bó thành bó to rồi khuân lên dựng dọc theo quốc lộ 1A cho thương lái xe Bắc Nam ghé lại mà mua bán, tỏa đi khắp mọi miền.

Hình ảnh làng quê mến thương chôn chặt trong miền nhớ, mỗi mùa đi qua là một kỷ niệm đẹp- nơi đó có ngôi nhà xưa yêu dấu của tôi, chị em tôi và người Mẹ hiền một đời tần tảo .