Có những ngày cà phê chín đỏ – Tản văn Nguyễn Thị Hiên (Đắk Lắk)

15/12/21 – 02:12

Khi những cơn mưa to như muốn chọc thủng mái nhà, những trận gió muốn thổi bạt đi tất cả những gì nó gặp không còn, núi rừng trở lại với dáng vẻ trầm buồn với những cơn mưa dầm cùng cái lạnh tê buốt hết chân tay. Cây sung trước nhà đã rụng gần hết lá xuống sân để chuẩn bị bung những chồi non đón tuổi mới. Tôi chụm hai bàn tay vào nhau, hà hơi để thấy được một làn khói mỏng bàng bạc bay ra, vấn vít bên mình. Khi ấy, tôi biết mùa đông đã đến và tết cũng đã ngày một đến gần. Tôi bồi hồi nhớ về những cái tết mà mấy chục năm cuộc đời tôi đã được trải qua, đặc biệt là ở quãng đời ngày tôi còn nhỏ.

            Với rất nhiều người, hương vị của tết tỏa ra khi thấy khói bốc nghi ngút nơi nồi bánh chưng vào đêm 29, 30 tháng Chạp, là mùi nhang trầm trên bàn thờ gia tiên, là mùi thơm của đủ loaị bánh mứt trong những ngày đầu năm mới. Còn với chúng tôi, lũ trẻ xóm nghèo những năm tháng ấy, chúng tôi đã ngửi thấy vị tết từ mùa cà phê chín đỏ mỗi độ mưa và rét nắm tay nhau kéo về. Ngày đó, cứ vào khoảng thời gian này, người lớn trong xóm thường đi hái cà phê thuê còn mấy đứa trẻ thường một buổi đi học, một buổi tranh thủ đi mót cà phê ở những lô người ta đã hái xong. Trời có thể mưa, có thể nắng, có thể lạnh nhưng không thể ngăn chúng tôi lên rẫy nhặt từng chùm cà phê xanh đỏ hiếm hoi còn sót lại lấp ló sau tán lá hoặc rơi dưới gốc mà người hái trước đó không nhìn thấy. Sau mỗi lần như thế, bán mớ cà phê đi, được cầm trên tay những đồng tiền lẻ, ai cũng thấy mình thật giàu có. Trẻ con dễ hài lòng vì nhu cầu của chúng không nhiều. Chúng tôi, nhìn vào gia tài của mình đã tưởng tượng ra bộ quần áo mới, những viên kẹo xanh đỏ đủ màu, một vài món đồ chơi nho nhỏ, ít tiền. Chỉ thế thôi đã thấy  tết đang về thật gần và thật vui.

            Khi những rẫy cà phê đã vắng những chùm quả căng tròn là tới lúc hoa cà phê nở rộ. Hồi nhỏ, tôi cũng không quan tâm xem chúng có đẹp hay không, chỉ lâu lâu ngắt những nụ hoa trắng muốt mà nhấm nháp cái vị ngọt của mật hoa, đưa mũi lên ngửi cái mùi thơm vừa nồng nàn, vừa dịu dàng của loài hoa đã gắn bó với mình suốt ấu thơ. Sau này lớn lên, khi đã không còn được đều đặn hằng năm chứng kiến mùa hoa nở, tôi mới biết người ta ví hoa cà phê như tuyết của cao nguyên. Tôi nhìn những bức ảnh mọi người chụp và ngỡ ngàng nhận ra mình đã bỏ lỡ quá nhiều mùa hoa đẹp đến nao lòng. Nhưng ngày ấy, tôi chỉ biết, hoa nở là tết đã về gần hơn một chút. Những hàng cà phê trong mảnh vườn nhỏ càng ngời lên sắc trắng bao nhiêu thì càng báo hiệu một vụ mùa bội thu vào năm sau bấy nhiêu! Tết vì thế, sẽ vui hơn rất nhiều!

            Sáng 30 tết, chúng tôi đặt hẹn, tập trung một chỗ và kéo nhau ra chợ, hòa mình vào biển người đông đúc, ngó vào từng gian hàng mà ngắm nghía, chọn cho mình món đồ phù hợp với số tiền mình có. Đó có thể là tấm ảnh in hình diễn viên, ca sĩ yêu thích, là chiếc mũ với cái nơ hoa xinh xắn, là món bánh mứt mà bản thân đã ao ước được ăn bấy lâu nay. Chuyện được tự mình đi chợ, tự tay sắm sửa cho mình khiến chúng tôi thấy mình đã lớn. Việc chen chúc trong dòng người dày đặc, khắp nơi là những sắc màu sặc sỡ vui tươi khiến tôi cảm nhận được sâu sắc rằng tết đã về, đã chạm vào mình, hương vị tết đã tràn ngập khắp nơi. Tôi ra sức tận hưởng, hít hà, thu vào mắt mình những gì rực rỡ nhất, hoan hỉ nhất rồi ghim vào kí ức của mình bức tranh tết chỉ toàn những hân hoan, tấp nập, rộn ràng. Đoạn đường về nhà dù xa nhưng chúng tôi không ai thấy mệt, tiếng cười nói lao xao tan vào trong gió lạnh mênh mông.

             Tết của tuổi ấu thơ, việc năm nào lũ trẻ chúng tôi cũng làm là kéo nhau đi chụp ảnh tết. Hồi đó, điện thoại là điều chỉ xuất hiện trên chiếc tivi đen trắng của chú hàng xóm mà cả bọn đêm nào cũng kéo nhau cùng đi xem, chiếc máy ảnh chụp bằng phim của chú thợ ảnh là món đồ thần kì mà ai cũng nhìn vào đó với con mắt tò mò và háo hức. Tiệm ảnh thường đông nghịt người, chú thợ chụp không dám ngơi tay. Một năm nào đó tôi về, ngang qua tiệm ảnh cũ, thấy tấm bảng hiệu ngả nghiêng, cảnh cổng đóng im lìm mà cám cảnh “Những người muôn năm cũ…”. Trong đám, mỗi đứa sẽ góp một ít, dự định sẽ chụp trong số tiền đã góp từ trước thôi, nhưng thường vì thích thú quá mà chúng tôi sẽ chụp thêm. Vào ngày chụp ảnh, ai cũng chọn cho mình bộ quần áo mà bản thân cho là đẹp nhất, tươm tất nhất, dự định trước cả việc sẽ đứng ở cảnh nào, vị trí nào, tạo dáng ra sao. Ngày lấy hình, ai cũng tò mò xen lẫn sự hồi hộp. Đứa nào có hình đẹp thì vui, ai bị chụp đúng khoảnh khắc không đẹp sẽ xịu mặt xuống nhưng cuối cùng vẫn cất kĩ, nâng niu tấm hình như là báu vật. Sau này khi đã lớn lên rồi, tôi mới biết những tấm ảnh xưa cũ ấy quý giá biết bao nhiêu. Dù ảnh cũ đã nhòe, nhuốm màu thời gian, dù có những gương mặt đã lâu rồi tôi không còn được gặp thì khi nhìn vào đó tôi bắt gặp cả bầu trời thương nhớ. Những nụ cười hiện về, những ánh mắt hiện về, trái tim lại ngập tràn hoài niệm. Thì ra, tôi đã có một tuổi thơ rất giàu có, đủ đầy với tất cả những dung dị, đáng yêu. Nếu kí ức có lỡ quên đi nhịp nào đó trong bản nhạc của thuở thiếu thời thì những bức ảnh mà tôi và lũ bạn của tôi còn cất giữ sẽ nhắc cho chúng tôi nhớ lại, ít nhất là khiến chúng tôi biết chúng tôi đã từng có mặt trong thời niên thiếu của nhau. Hoài niệm về quá khứ cũng là để không quên nhau trong hiện tại dù đôi khi chúng tôi cứ biền biệt mà xa.

              Mỗi lần tết quay trở lại, tôi lại mong ngóng, đợi chờ về những cuộc đoàn viên, không chỉ là với người thân trong gia đình mà còn với cả những người bạn mà tôi yêu quý và trót đem lòng thương nhớ. Dù thời gian có chảy trôi, khuôn mặt ai cũng đã đôi phần nhàu nhĩ vì bị cuộc đời một vài lần cuốn trôi về khoảng trời không mong muốn nhưng trong khoảnh khắc đối diện với nhau chúng tôi vẫn luôn nở nụ cười. Khi ấy lo toan không còn, cơm áo gạo tiền thường nhật trở nên bé mọn. Chúng tôi kể cho nhau nghe buồn vui của những ngày đã trôi về phía cũ, nói với nhau về dự định của ngày mới đang chờ. Cùng ngồi lại bên nhau, tôi và các bạn lắng nghe giai điệu của mùa xuân đang rộn ràng nơi nồi bánh chưng sôi ùng ục trên bếp lửa đỏ rực, nơi chậu hoa cúc vàng đang bung tỏa sắc xuân, nơi mấy đứa trẻ con đang say sưa với những trò chơi quen thuộc ở góc sân đèn đuốc sáng tưng bừng. Với chúng tôi, tết luôn là một khởi đầu may mắn cho một năm với nhiều điều đáng trông chờ, hi vọng.

            Lúc ấy, hình như trong trí của ai cũng hiện về hình ảnh những trái cà phê đỏ lựng, chùm hoa trắng ngần đậm hương và những cái tết ngọt ngào, của ngày xưa!

NGUYỄN THỊ HIÊN